ALTIN DAKİKALAR NEDİR? ANİ KALP DURMASI DURUMUNDA NELER YAPILABİLİR? HAYAT KURTARMA ZİNCİRİ NELERDEN OLUŞUR?
-Her yıl 100 binden fazla insan hastane dışında ani kalp krizinden ölüyor.
-Yurt dışında hayatta kalma oranları% 5’leren %10’ lara çıktı. İlk dakikalarda müdahale edilirse bu oran %60’lara çıkılacağından bahsediliyor.
-Ülkemizde hayatta kalma oranları %1’in altında.
-İngiltere’de %70, Amerika’da%50’den fazla müdahale ediliyor. Ama bizde ambulans öncesinde ilk yardım %5
-Acil tıbbi durumlar olduğunda iddia edilen ambulansın şehir merkezine 10 dakikada geldiği söyleniyor.
-Acil tahliyeler için mutlaka emniyet şeridinin olması gerekiyor.
-Ambulansların trafik noktalarına ve bölgenin yapısına göre yerleri değişmeli ve planının olması gerekiyor.
-İlk okul çağında ilk yardım eğitimi almak çok önemli.
-Ambulanslarda doktor yok ise üniversite mezunu paramedik’ler var. Gayet iyi eğitim modülleri var.
-İlk yardımda hala eski müfredattan ilerliyoruz. Güncellemeler yapılmıyor.
-Yurt dışında bakıcıların ilk yardımı yok ise aileler işe almıyor.
-Yüksek tansiyon dünyada önlenebilir ölümler arasındadır.
-Ani kalp durması her yaşta olabiliyor. Bebeklerde bile oluyor. Öngörme şansımız yok.
Ayaklı Cankurtaran Projesi Nedir?
Var olan ilk yardımcı ve sağlık çalışanlarını bir yazılım etrafında toplayalım dedik. Bir gönüllü havuzumuz olsun istedik. OHD Amerika’da 36 milyon tane var. Bizde 10 bin tane satılmış. Hep kurumsal firmalar almış. Satın alan gönüllü firmaları da yazılıma entegre edelim. Her ani kalp durmasına ulaşabilecek birilerinin olması lazım. Gönüllü havuzumuzda 70 milyona hitap edebilmemiz için en az 1 milyon insan olması lazım. Meydanlara, esnafa o elektroşok cihazını ücretsiz dağıtmamız lazım. Bir çağrı olduğunda o cihazı alıp bir olay olduğunda müdahale edilmesi lazım. Sistemden bir tuşa bastığınız zaman direk 112’yi arıyor. 112 ile konuştuğunuz zaman 5 saniye içinde çevredeki ilk yardımcıyı buluyor. Konum bilgisi veriyor. Dünyada uygulanan ilk proje olabilir. Tek şartımız ticari olmayacak, kesinlik ile satılmayacak, bağış yada yardım yada reklam olabilir.
Doğru Bildiğimiz Yanlışlar
-Şu kesin boğulan kişiye atacak bir ipiniz ya da sopanız yok ise müdahale etmeyin. Boğulan panik olan birine asla yaklaşmıyoruz. Son nefes havli ile size sarılıp sizi de batırır.
-Zehirli sıvı maddeler içildiği zaman hasta asla kusturulmamalı. Hastanelerde Lavaj denilen yöntem ile müdahale ediliyor.
-1. Derece yanıklarda bir şey yapmaya gerek yok. 2.derece, 3.derece yanıklarda su topladı diyelim yanık büyük bir alanda ise çocuklarda sıvı kaybına neden olacağı için yada yanıktaki toksik maddelere bağlı olarak sıvı kaybı olmasın diye temiz ve ıslak bez ile örtüp mutlaka hastaneye götürmek lazım.
-Kesiğe bağlı kanamaya baskı yöntemi ile damarı kemik arasına sıkıştırıp akımı durdurabiliriz.
Defibrilatör Cihazı nedir?
-Biz bir kişi kalbi durup yere yığıldığı zaman buna Altın Dakikalar diyoruz. Her geçen dakikada yaşama oranı %7 ila %10 arası azalıyor. Mustafa Koç’a her türlü müdahale yapıldı. İlk dakikalarda sadece kalp masajı ile müdahale yapıldığını anlıyoruz. Bu durumda sadece kalp masajı yaparak yaşama oranı zaten dünyada %10. Dakikada 100 olacak şekilde kalp masajı yapmak gerekiyor.13 yaş ve üzerinde yapay solunum gerekmiyor. Ama ilk 2 dakika içerisinde hem kalp masajı hem elektroşok yaptığınızda hayatta kalma oranı %60’a çıkıyor. O yüzden cihazlar çok önemli. Kalp masajı ile kısmi bir dolaşım sağlıyorsunuz. Hayati organların daha uzun yaşaması için. Beyin 3 dakika öleceğine 20 dakika sonra ölüyor. Defibrilatör direk kalbi çalıştırıyor. Bu cihazı ilk yardım eğitimi alan kişiler kullanabiliyor. 10 yaşındaki birinin kullanımı bile gösterilmiş. Hastaya dokunmamak gerekiyor. Ciddi oranda elektrik veriliyor. Elektroşok verildikten sonra kalp masajı yapıyorsunuz.
-Fiyatı akıllı telefon kadar.
Hayat Kurtarma Zinciri
Biz bu zamana kadar ambulansa bel bağlamışız. Telaş anında insanlar 112’yi aramayı bile düşünemiyorlar.
-Derhal 112 aramak ve aratmak gerekiyor.
-Temel yaşam desteği yapmak.
-OHD dediğimiz Defibratörler var sağlık çalışanı olmayanlar için geliştirilmiş. 29 Temmuz 2015’den itibaren yeni ilk yardım yönetmeliğinde sağlık çalışanı olmayanlarda kalbe elektroşok yapabiliyor.
-4. Halka ambulans
- 5. Halka hastane.
Trafik kazalarında müdahale
Hayatı tehdit eden bir durum yok ise bilinci yerindeyse, ilk yardım yapılması gerekmiyorsa müdahale etmemek lazım. Başka araç çarpmasın diye yolu kesebiliriz. Geriye ve ön tarafına işaret koyabiliriz. Çıkarılması gerekiyorsa boyun ve omuriliği sabitleniyor. Aydın Menderes örneği var. Boyun sabitlenmediği için felç olunabiliyor.
Necip Güzelsu- İlk Yardım Eğitmeni
İlk Müdahale Nasıl Yapılmalı?
Yere yığılan birisi için yapılacak müdahalede ilk önlem hasta ve kendi güvenliğimizi sağlamak. Yaşam tepkisi alabilmek için seslenmek ve dokunmak. Yanıt alınmıyor ise çevreden birisini 112 aramak için görevlendirmek. Sonra solunumuna engel olan bir şey varsa ağız içi kontrol yapılarak ağız içini temizlemek. Dilinin kökü solunumu tıkamasın diye başı geriye iterek çeneyi aynı oranda yukarı kaldırarak hava yolunu aktif hale getirmek. 10 saniye süre ile sonumu olup olmadığını kontrol etmek. Solunum yok ise derhal sırtını sert bir alana yatırılıp göğsünü açarak göğüs kemiğinin üst ucu ve alt ucunu bularak orta kısmını bulduktan sonra altta kalan kısmına elimizin topuk kısmını yerleştirip diğer el üzerinden kenetleyerek parmaklar karşıyı görecek şekilde, ayaklar omuz genişliğinde açık kollarımızda göğüs kemiğine dik açıya gelecek şekilde 30 tane dış kalp masajını vücudumuzun ağırlığı ile beraber üzerinde yükselmek şeklinde kalp masajını uygulamak. Daha sonraki safhada göğüs kafesinin 3/1 ‘inin, göğüs kemiğinin 5 cm ve bu 30 kalp masajının 1 dakikada 100 olabilecek ritimde yapılmasını sağlamak. Hastanın kalp masajından sonraki evresinde tekrar baş geri çene yukarıya kaldırıp burun deliklerinden kapatarak kuvvetlice akciğer kapasitesi dolacak şekilde 2 tane nefes vermek. Tekrar 30 kalp masajı 2 solunum olacak şekilde bu süreci tekrar etmek. Bu olay acil bir yadım ekibi gelinceye ve yaşam bulguları kendine gelinceye kadar sürecin devam etmesini sağlamak. Solunumu yerine geldiği zaman kusma yada dilinin kökü solunuma baskı yapmasın diye vücudunun kontrolü sağlandıktan sonra hastayı yarı yüzü koyun yan yatış(koma pozisyonu) sağlamak.
Çocuklarda- Bebeklerde Kalp Masajı
Çocuklarda kalp masajı tek el ile yapılıyor. Fakat çocuk 8 yaşında ama görünüş itibari ile 13 yaşında gibi ise çift el kullanımı ile kalp masajı yapılıyor. Bebeklerde işaret parmaklarımız ile meme uçlarını baz alıp, iki parmak meme ucunun 1 parmak altına gelecek şekilde, kol 90 derece dik, bir elimiz alında, 30 kez kalp masajı yapıp 2 ağız dolusu nefes ile ağız ve buruna nefes üflemek gerekiyor.
Çocuk Tıkanmalarında Neler Yapılmalı?
Yılda 25 bin kişi boğulma gibi nedenlerden dolayı hayatını kaybediyor. Tıkanmaları kısmi tıkanma ve tam tıkanma diye ayırıyoruz. Kısmi tıkanmalarda kişi öksürmeye başlıyor. O durumda hemen sırtına yöneliriz fakat cisim daha aşağılara kaçabilir. Bu durumda daha fazla öksürmeye teşvik edilmeli sırtına vurulmamalı. Çocuk tam olarak tıkanmış ise artık nefes alıp veremiyorsa, rengi morarmaya başladıysa derhal “Heimlich Manevrası”’nı uygulamamız gerekiyor. Öncelik ile çocuğun karın bölgesini dizimizin üzerine gelecek şekilde bir basınç uygulanması gerekiyor. Başı gövdeden aşağıda olacak şekilde 5 defa sırtına vurarak cismin dışarıya atılımı sağlanır. Eğer çıkmamış ise çocuğun boyutuna eğilerek göbek deliği ile göğüs kemiğinin bitişini bulduktan sonra ikisinin ortasına yumruk yaparak iki elimiz ile kenetleyerek alttan iter tarzda karın boşluğuna baskılar ile cismi dışarıya çıkarmayı sağlarız.