Rusya ile yaşanan uçak krizinin ardından kamuoyu "Bunan sonra ne olabilir?" sorusun cevap aramaya başladı.. Dün gece Abbas Güçlü ile Genç Bakış'ta emekli Büyükelçi Uluç Özülker ve uzun yıllar Moskova'da yaşayan gazeteci Cenk Başlamış krizin dününü, bugününü yorumladı..
İşte programdan bazı başlıklar;
Uluç Özülker – Emekli Büyükelçi
Uçağın düşürülmesi bıçağın kemiğe dayandığının bir tepkisidir..
- Uçak düşürme meselesi önceden başlamış olan bir sürecin son aşamasıydı. İkaz ve son aşamada dur deme ihtiyacının tezahürü olarak ortaya çıktı. Bıçağın kemiğe dayandığının bir tepkisidir.
- Batı, Sovyetler Birliği dönemi bittikten sonra Rusya’nın zayıf bir ülke olduğunu, tek güç benim diye baktı işe ve Rusları bir noktada sindirme politikası ile ortaya çıktı.
- Putin ilk olarak ordunun modernizasyonuna başladı. Beni gücünü kaybetmiş bir ülke olarak değerlendirenlerin yanılgı içinde olacaklarını ispat edeceğim politikası ile ortaya çıktı.
- Putin’in bir intikam duygusu var sürekli. El attığı şeyde başarı kazanıyor.
- Lazkiye ve Tarsus Limanı, Rusların Akdeniz’deki fevkalade önemli iki üssü’dür.
- Onların esas derdi, Halep’e kadar olan bölgeyi sağlama alıp, o devleti kurmak. Türkiye ile menfaatleri bu manada çatışıyor. "Nasıl olsa Türkiye ile aramızda bir şey olmaz!" diye o bölgeyi bombalıyor.
- Rusya pervasız ve kendi bildiği şekilde hareket etmeye başlamıştır. Güçlü olduğunu ve dünya gücü olarak kabul edilmesi gerektiğini devamlı ortaya koymaya çalışıyor.
- Montrö Sözleşmesi savaş halinde boğazları kapatma hakkı veriyor. Diyelim ki Rusya, Türkiye’ye savaş açtı. Kapattım boğazları dediğiniz anda Rusya orada perişan olur.
- Rusya, ekonomik açıdan zayıf bir ülkedir.
- Batı ile Rusya mukayese edilemez.
- PKK’yı en başta destekleyen Duma Kararı ile Rusya’dır. PKK, bu manada bir koz olarak kullanılabilir.
- Ruslardan tarih boyunca çok çektik. Çok güvenmemişizdir.
Türkiye – Rusya Ekonomi ilişkileri
Bizim Rusya’ya ihracatımız 5 milyar 943 milyon dolar. 1988- 2015’e kadar müteahhitlerimiz 1928 proje gerçekleştirmişler ve toplam 62 milyar dolar. 2014‘te Rusların 47 projesi var Türkiye’de Nükleer santral hariç. 3.9 milyar dolar yatırıyorlar bu projelere. 2015 de 8 projeleri var 2.3 milyar dolar daha geliyor. Türkiye’den ev alma konusunda 3. Sıradalar 1750 ev. 2015’de Türkiye Rus turizm açısından baktığınızda 4 milyar dolar kazanmıştır. 800 bin azalmaya rağmen. Türkiye’nin ithalatına bakarsanız 25 milyar 293 milyon dolar. %80 petrol ve doğalgaz. Doğalgaz ’da bağımlılığımız %55. Petrol de ise %35 bağımlıyız.
Rusya Suriye’ye neden destek veriyor?
- Ukrayna ve Kırım’da uyguladığı politikayı bir noktada Suriye’ye uygulamaya gitti. Politikanın yaratıcısı Putin’dir. Esad gider, gitmez; ama, Suriye bana bağımlı kalacak diyor.
- Rusya risklere çok açık bir ülke konumundadır.
- Putin’in aklında daima Müslüman topluluklara da "Dikkat etmeye mecbursun, ey Putin!" düşüncesi muhakkaktır.
- Suriye topraklarının en az %40’ı en fazla %70’i IŞİD’in kontrolü altındadır diye söyleniyor.
- Suriye dörde bölünmüş vaziyettedir. Bundan geri adım atıp bir yere getiremeyeceksiniz.
- 1 Mart tezkeresini reddetmemeliydik!
YPG, PYD’yi Amerika Birleşik Devletleri yarattı!..
Amerika ve Ruslar, Afganistan’ı güneye inmek için işgal etti. Çünkü sıcak denizler ve petrol var. Bunu yaptığı zaman Amerika doğrudan doğruya karşısına çıkmadı. Dünya hep başat ülkelerin yönettiği bir yerdir, hep beşten ibarettir. Onlar karşı karşıya gelip savaşamazlar kendilerine taşeron arayacaklardır. Bu taşeronu da Mikro Milliyetçiliği teşvik ederek ve onları yaratarak onların üzerinden yapmaya çalışıyorlar. Bugün YPG, PYD, öbür tarafta Barzani, Amerika Birleşik Devletleri'nin yarattığı ve bugünde cephede kendi adına savaşa sürdüğü Mikro Milliyetçi cephedir.
IŞİD nasıl doğdu?
Amerika, demokrasi diye gittiği her yerde arkasında çökmüş bir toplum oluyor. Irak’ta bu çöküntüden sonra ne oldu? Yeni bir rejim ve sistem geldi. Tikrit Üçgeni dediğimiz yerde kalan Sünniler bir şekilde eziyet gördüler. Bu dönemde El Kaide harekete geçti. IŞİD, El Kaide’nin bir parçası olarak hareket ediyordu. El Kaide, IŞİD’e o kadar ağır gidiyorsun ki, o zaman ben seninle iş yapmıyorum, güle güle dedi. Güneyden bir Şii kolordusu gönderildi, bu iş bitirilsin diye. Baştan aşağı Amerikan silahları ile donatılmış bir kolordu. Musul’da bir tek kurşun atmadan teslim oldu. Ve o silahların tümü IŞİD’in eline geçti. Ve ondan sonra bir güç haline geldi, küreselleşmeye başladı. Ezilmişlerin sesi haline geldiği imajını yaratacak videolar, propagandalar ile bunda başardı. Bir devlet gibi vergi topluyor. Halka hizmet götürüyor. Maaş ödüyor. Bugün en az bilinen 7 ülkede IŞİD’in yerel örgütlenmelerinin bulunduğu kesindir.
- Türkiye’de kesin IŞİD'in uyuyan hücreler var. Amerika’da bir anket yapıldı. %8 ‘i IŞİD anlamında şeriatı desteklediğini ifade etti.
- Ruslar buraya gelip sinsi bir şekilde üs kurdular. Kara, hava kuvveti getirdiler. Deniz kuvveti için her türlü imkan kabiliyeti yarattılar. Bunları yaptıktan sonra IŞİD’i bir tarafa bırakıp, vurdukları Türkmenler ve ÖSO.
Cenk Başlamış – Gazeteci – Eski Moskova Temsilcisi / medyagunlugu.com Yöneticisi
Rusya’nın Türkiye’ye bakış kısmını bir örnek ile anlatmak gerekirse, Abdullah Öcalan İtalya’da yakalandığı zaman, İtalyanlar iadeye yanaşmadığında Türkiye'de nasıl bir hava varsa İtalya karşıtı o havanın aynısı şu anda Moskova’da Türkiye karşıtı olarak var. Her yerde özellikle medyada “Türkiye’ye savaş” açılmış durumda. Ortak görüş şu Türkiye bir provokasyon yaptı, bu uçağı bilerek, planlayarak düşürdü. Aslında Türkiye’nin amacı NATO ile Rusya’yı karşı karşıya getirmek diye bir hava var. Çok da hoş olmayan kolay kolayda dineceğe benzemeyen olumsuz bir hava var.
Uçak düşürüldükten hemen sonra Rusya’da yaşayan Türk vatandaşları ve iş adamları korkuya kapıldılar. Herkes Rus – Gürcü savaşından sonra Moskova’da yaşayan Gürcü vatandaşlarının neler ile karşılaştığını hatırladı. Gürcülerin hayatı cehenneme döndü. Gelen ilk haberlerde bunları doğrular nitelikte.
- Yıllardır uğraştığımız olumlu imaj 2 günde yerle bir oldu. Onu onarmak mümkün değil.
- Putin’in dünkü açıklaması bir devlet adamının yapabileceği en sert açıklamalardan biridir.
- Rusya ile savaşa girer miyiz? Endişesini yaşayanların biraz yüreğine su serpecek Putin’in bir açıklaması şöyleydi: "Böyle bir olay tekrarlanır ise karşılık veririz".
- NATO’nun ve Amerika’nın, Türk- Rus ilişkilerinden gelişmesinden çok hoşnut olmadığını eklemek lazım.
- Rusya’nın gücünün abartılmaması ama hafife alınmaması gerektiğini düşünüyorum.
- Rusya, Amerika ile bahşedemez. Hatta, Amerika onu rakip bile görmez.
- 1991- 2015 Rusya pazarından kazandığı para minimum 350 milyar dolar.
- Rusya’nın, Türkiye’nin canını yakacak şeyler yapacağını ama abartmayacağını düşünüyorum.
Savaş çıkarsa gazı kesebilir!
Ne Türkiye "Ben gaz almıyorum!" diyebilir; ne de Rusya "Ben gaz vermiyorum!" diyebilir. Bunlar anlaşmalara bağlıdır. Çok büyük tazminatlar var. Rusya, bunu yapmaz. Çünkü, gaz alan tek ülke biz değiliz. Ancak savaş çıkarsa gazı kesebilir.
Rusya, Türkiye’nin uçağını düşürmesinden çok NATO’ya başvurması kızdırdı. Ruslar şunu bekliyordu. Bakın açıkladığımız angajman kuralları var, uçağınız bu kurala uymadı üzgünüz. Düşürmek zorunda kaldık. Ama bu olay ilişkilerimizi bozmasın türü bir telefon bekliyorlardı.
Ali Çınar – ABD Demokrat Parti Etnik Koordinasyon Konseyi Başkan Yardımcısı
Rusya’nın son dönemde yapmış olduğu atılımlar Beyaz Sarayı etkilemiş durumda..
İlk açıklama Pentagon’dan geldi. Rus uçaklarının Türk hava sahasını işgal ettiğini doğruladı aynı gün Obama’da Beyaz Saray’da Fransa Cumhurbaşkanı ile yaptığı basın toplantısında Türkiye’nin kendi hava sahasını koruma hakkı olduğunu belirterek iki ülkenin aralarında anlaşması ve konuyu çözmesi gerektiğini söyledi. Amerika Dışişleri Bakanı John Kerry, Rus meslektaşını arayarak Türkiye ile bir çözüm bulmasını ve daha fazla gerginliğin gitmemesi için bir görüşme yaptı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mark Toner bizlere destek vererek, Rusya’nın haksız olduğunu dile getiren bir açıklama yaptı. Amerika 2016 başkan adaylarından Jeb Bush bugün CNN canlı bağlanarak Rusya’yı sert şekilde eleştirdi. Rus uçaklarının Türkmen Bölgesinde neden yer aldığını sorguladı. Hillary Clinton ile geçen hafta yaptığımız görüşmede Türklerin IŞİD konusunda daha aktif olması gerektiğini Türkiye’nin savunduğu güvenlik saha bölgesinin kurulmasına destek vereceğini söyledi. Obama, IŞİD konusunda Mayıs ayında bir stratejilerinin olmadığını söylemiş ve tepki çekmişti. Amerika, şuan Orta Doğuda eski gücünü kaybetmiş görünüyor. Rusya’nın son dönemde yapmış olduğu atılımlar Beyaz Sarayı etkilemiş durumda.